Bác Sĩ Online - Tư vấn sức khỏe miễn phí
Nguyên nhân gây trầm cảm sau sinh là gì?
Chứng trầm cảm sau sinh không có nguyên nhân đơn lẻ, nhưng có thể là kết hợp các yếu tố thể chất và tình cảm. Chứng trầm cảm sau sinh không xảy ra vì những việc mà người mẹ đã làm hoặc không làm trong thai kỳ.
Sau khi sinh, nồng độ nội tiết tố nữ (estrogen và progesterone) trong cơ thể người phụ nữ nhanh chóng giảm xuống. Điều này dẫn đến sự thay đổi hóa học trong não của người mẹ và có thể gây ra sự thay đổi tâm trạng. Ngoài ra, việc chăm sóc em bé mới ra đời khiến nhiều bà mẹ không thể có được sự nghỉ ngơi cần thiết để hồi phục hoàn toàn sau khi sinh. Việc thiếu ngủ liên tục có thể dẫn đến sự khó chịu về thể chất và kiệt sức, có thể góp phần vào các triệu chứng trầm cảm sau sinh.
Các triệu chứng của chứng trầm cảm sau khi sinh là gì?
Một số triệu chứng phổ biến hơn mà phụ nữ có thể gặp phải bao gồm:
- Cảm thấy buồn, vô vọng, trống rỗng hoặc quá tải
- Khóc thường xuyên hơn bình thường hoặc không có lý do rõ ràng
- Lo lắng hoặc cảm thấy quá lo lắng
- Cảm thấy buồn thảm, cáu kỉnh, hoặc bồn chồn
- Ngủ quá, hoặc không thể ngủ được ngay cả khi đứa trẻ đang ngủ
- Gặp rắc rối khi tập trung, ghi nhớ chi tiết và đưa ra quyết định
- Cảm thấy tức giận hoặc giận dữ
- Mất quan tâm đến các hoạt động thường là thú vị
- Đau đớn do đau nhức cơ thể, bao gồm nhức đầu thường xuyên, các vấn đề về dạ dày, và đau cơ
- Ăn quá ít hoặc quá nhiều
- Xa lánh hoặc tránh né bạn bè và gia đình
- Khó khăn trong việc liên kết hoặc hình thành tình cảm gắn kết với con mình
- Vẫn còn nghi ngờ khả năng chăm sóc con mình
- Suy nghĩ về việc làm hại bản thân hoặc cho con mình.
Chỉ có chuyên gia y tế mới có thể chẩn đoán được một phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Bởi vì các triệu chứng của tình trạng này rất rộng và có thể khác nhau giữa các phụ nữ, chuyên gia y tế có thể giúp một người phụ nữ biết được liệu các triệu chứng mà cô ấy cảm thấy là do trầm cảm sau khi sinh hay nguyên nhân khác. Một phụ nữ gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng trên nên gặp bác sĩ ngay.
Trầm cảm sau sinh có khác gì so với "baby blues"?
"Baby blues" là một thuật ngữ dùng để miêu tả những cảm giác lo lắng, bất hạnh và mệt mỏi mà nhiều phụ nữ trải nghiệm sau khi sinh. Trẻ sơ sinh cần được chăm sóc rất nhiều, do đó bình thường các bà mẹ lo lắng, hoặc mệt mỏi, chăm sóc cho nó. Baby blues, ảnh hưởng đến 80% bà mẹ, bao gồm những tác động nhẹ nhàng, sau một hoặc hai tuần sẽ biến mất.
Với trầm cảm sau sinh, cảm giác buồn bã và lo lắng có thể cực đoan và có thể cản trở khả năng chăm sóc cho bản thân hoặc gia đình của một người phụ nữ. Do mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, trầm cảm sau khi sinh thường cần điều trị. Tình trạng xảy ra trong gần 15% số ca sinh, có thể bắt đầu ngay trước hoặc bất cứ lúc nào sau khi sinh, nhưng thường bắt đầu từ một tuần và một tháng sau khi sinh.
Những phụ nữ nào có nguy cơ cao mắc bệnh, hậu quả nếu bệnh không được điều trị và cách để điều trị bệnh.
Một số phụ nữ có nhiều khả năng bị trầm cảm sau khi sinh?
Một số phụ nữ có nguy cơ cao bị trầm cảm sau sinh khi họ có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ như:
- Tiền sử trầm cảm trong hoặc sau khi có thai
- Tiền sử trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực
- Tiền sử thành viên trong gia đình được chẩn đoán bị trầm cảm hoặc các bệnh tâm thần khác
- Một biến cố căng thẳng trong khi mang thai hoặc ngay sau khi sinh, chẳng hạn như mất việc, tử vong của người thân, bạo lực gia đình hoặc bệnh tật cá nhân
- Các biến chứng về y khoa trong sinh đẻ, bao gồm sinh non hoặc sinh em bé có vấn đề về sức khoẻ
- - Cảm giác lẫn lộn về việc mang thai, cho dù có kế hoạch hay không có kế hoạch
- Sự thiếu hỗ trợ tinh thần mạnh mẽ từ người chồng, bạn tình, gia đình hoặc bạn bè
- Rượu hoặc các vấn đề lạm dụng ma túy khác.
- Trầm cảm sau sinh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phụ nữ nào, không phụ thuộc vào tuổi, chủng tộc, dân tộc hoặc tình trạng kinh tế.
Trầm cảm sau sinh điều trị như thế nào?
Có phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng trầm cảm sau sinh. Các chuyên gia y tế có thể giúp người mẹ chọn phương pháp điều trị tốt nhất, có thể bao gồm:
- Tham vấn- Tri liệu tâm lí: Điều trị này liên quan đến việc nói chuyện riêng với chuyên gia về sức khoẻ tâm thần (chuyên gia tư vấn, bác sĩ trị liệu, nhà tâm lý học, bác sĩ tâm thần, hoặc nhân viên xã hội). Hai loại tư vấn cho thấy có hiệu quả đặc biệt trong điều trị chứng trầm cảm sau sinh là:
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), giúp mọi người nhận ra và thay đổi suy nghĩ và hành vi tiêu cực;
- Liệu pháp liên can (IPT), giúp mọi người hiểu và làm việc thông qua các mối quan hệ cá nhân có vấn đề.
- - Thuốc: Các thuốc chống trầm cảm tác động lên các hóa chất của não liên quan đến việc điều chỉnh tâm trạng. Nhiều thuốc chống suy nhược mất vài tuần để có hiệu quả nhất. Mặc dù những loại thuốc này nói chung được xem là an toàn khi dùng sữa mẹ, người phụ nữ cần trao đổi với các chuyên gia y tế về những nguy cơ và lợi ích cho cả bản thân và đứa bé.
Những phương pháp điều trị này có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc đồng thời.
Điều gì có thể xảy ra nếu trầm cảm sau sinh không được điều trị?
Vụ việc một người phụ nữ đã thẳng tay sát hại đứa con 33 ngày tuổi như một bài học đau thương cho các gia đình về chứng Trầm cảm sau sinh.
Nếu không điều trị, trầm cảm sau khi sinh có thể kéo dài hàng tháng hoặc nhiều năm. Ngoài việc ảnh hưởng đến sức khoẻ của người mẹ, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng liên kết và chăm sóc con của người phụ nữ và có thể gây ra vấn đề ngủ, ăn uống và hành vi khi bé phát triển.
Gia đình và bạn bè có thể giúp đỡ như thế nào?
Các thành viên trong gia đình và bạn bè có thể là người đầu tiên nhận ra các triệu chứng trầm cảm sau sinh ở người phụ nữ. Họ có thể khuyến khích người mẹ nói chuyện với một chuyên gia tâm lý, cùng nhau hỗ trợ tinh thần và hỗ trợ các công việc hàng ngày như chăm sóc em bé hoặc dọn dẹp nhà cửa.
Nguồn: National Institutes of Health