Vitamin K là gì?

Vitamin K đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quá trình đông máu. Nếu máu không thể tự cầm được, tình trạng chảy máu không kiểm soát có thể xảy ra.

Tại sao trẻ cần vitamin K?

Tất cả trẻ em mới sinh đều có sẵn một lượng thấp nhất định vitamin K trong cơ thể. Lượng vitamin K này sẽ được sử dụng nhanh chóng trong những ngày đầu tiên để ngăn ngừa chảy máu (xuất huyết). Tuy nhiên, một số ít trẻ sơ sinh, khoảng một phần nghìn, có tình trạng chảy máu do thiếu vitamin K. Những đứa trẻ này không có đủ vitamin K để hình thành quá trình đông máu.

Nếu bị thiếu vitamin K, trẻ có thể bị bầm tím hoặc chảy máu một cách tự nhiên. Điều này xảy ra trong 12 tuần đầu sau sinh. Chảy máu từ mũi, miệng, hoặc từ gốc rốn là các dấu hiệu cảnh báo sớm.

Tuy nhiên, một số trẻ sơ sinh bị chảy máu do thiếu vitamin K không có các dấu hiệu cảnh báo trên. Thay vào đó, xuất huyết đầu tiên lại xuất hiện ở những cơ quan quan trọng như não hoặc ruột. Hiện tượng này xảy ra bên trong cơ thể, nên rất khó để bạn biết được trẻ đang bị chảy máu và do đó gây đe dọa đến tính mạng.



Vì lý do này, bác sĩ khuyến cáo tất cả trẻ sơ sinh phải được cung cấp vitamin K sau sinh.

Có ba loại chảy máu do thiếu vitamin K:

• Chảy máu do thiếu vitamin K sớm: chảy máu trong 24 giờ đầu sau sinh


• Chảy máu do thiếu vitamin K cổ điển: chảy máu trong tuần đầu tiên sau sinh


• Chảy máu do thiếu vitamin K muộn: chảy máu khi con bạn từ 2 tuần đến 12 tuần tuổi

Chảy máu do thiếu vitamin K muộn là rất hiếm, nhưng lại đáng lo ngại nhất, vì nó có thể gây tử vong. Nếu con bạn bị tình trạng này, nhiều khả năng trẻ bị chảy máu trong, khó phát hiện và có thể rất nghiêm trọng.

Trong hơn một nửa trường hợp khởi phát muộn, trẻ có xuất huyết não. Đáng buồn thay, một phần năm những đứa trẻ này đã tử vong.

Một số trẻ bị chảy máu do thiếu vitamin K không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, xuất huyết do thiếu vitamin K có thể xảy ra đối với trẻ sơ sinh giai đoạn bú sữa mẹ nếu:

• Trẻ sinh non dưới 37 tuần tuổi


• Sinh có hỗ trợ bằng kẹp forcep hay bầu giác hoặc mổ lấy thai


• Trẻ bị bầm tím trong khi sinh


• Sản phụ dùng một số loại thuốc trong thời gian mang thai, ví dụ các thuốc điều trị bệnh động kinh hoặc bệnh lao

Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có các yếu tố trên dễ bị chảy máu do thiếu vitamin K hơn trẻ bú sữa công thức vì các sữa này được bổ sung vitamin K ở mức cao hơn so với sữa mẹ. Chế độ ăn giàu vitamin K sẽ ảnh hưởng ít hoặc không ảnh hưởng đến lượng vitamin K có trong sữa của bạn.

Điều này không có nghĩa là bạn phải thay thế sữa mẹ bằng sữa công thức. Trẻ bú mẹ sẽ được bảo vệ nhiều hơn từ việc bổ sung thêm vitamin K. Trẻ sẽ có được toàn bộ những lợi ích từ việc bú sữa mẹ cũng như được bảo vệ khỏi bệnh xuất huyết. Cho trẻ bú ngay sau sinh và bú theo nhu cầu cũng giúp tăng cường lượng vitamin K trong cơ thể. Sữa non của mẹ chứa nhiều vitamin K hơn sữa mẹ tiết ra đợt sau, và cho bú theo nhu cầu sẽ giúp tối đa hóa lượng vitamin hấp thu của trẻ.

Các bác sĩ khuyến cáo trẻ sơ sinh nên được bổ sung vitamin K bằng đường tiêm. Đây là phương pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi tình trạng chảy máu do thiếu vitamin K. Một mũi tiêm là tất cả những gì trẻ cần, và trẻ sẽ được bảo vệ ngay lập tức. Nếu con bạn có các yếu tố nguy cơ xuất huyết do thiếu vitamin K thì đường tiêm cũng sẽ dễ hấp thu hơn đường uống.



Cũng giống như các mũi tiêm khác, nó có thể gây đau và để lại một vết bầm nhỏ, nhưng sẽ hết trong vài giây.

Nếu bạn quyết định lựa chọn bổ sung vitamin K bằng đường uống, cần đảm bảo con bạn được cung cấp đủ liều. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bỏ sót liều có thể khiến trẻ dễ bị xuất huyết khởi phát muộn. Bạn có thể dễ dàng quên liều khi trải qua những tuần đầu tiên bận rộn của việc lần đầu làm cha mẹ.

Lượng vitamin K bổ sung bằng đường uống sẽ phụ thuộc vào việc bé được bú sữa mẹ hay bú sữa công thức. Trẻ sẽ cần:

• Ba liều vitamin K nếu trẻ bú mẹ. Hai liều đầu được cho trong tuần đầu sau sinh, và liều thứ ba khi trẻ được một tháng tuổi.


• Nếu con bạn bú bình, bạn có thể cho trẻ uống hai liều vitamin K trong tuần đầu sau sinh.

Các bệnh viện sản đôi khi bận rộn có thể bỏ quên việc bổ sung vitamin K. Hãy hỏi bác sĩ hoặc hộ sinh để đảm bảo rằng trẻ đã được cung cấp đầy đủ trước khi rời khỏi bệnh viện.

Không bổ sung vitamin K có nguy hiểm không?

Mặc dù xuất huyết do thiếu vitamin K rất hiếm, nhưng nó rất nghiêm trọng và có thể gây tử vong.

Không có bằng chứng nào cho thấy vitamin K là có hại, nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy việc bổ sung vitamin K đường tiêm hoặc đường uống có thể giúp ngăn ngừa xuất huyết và cải thiện đông máu ở trẻ sơ sinh.

Cũng nên lưu ý rằng không phải tất cả các trường hợp bị chảy máu do thiếu vitamin K chỉ xảy ra ở trẻ có yếu tố nguy cơ, những trẻ không nguy cơ vẫn có thể mắc bệnh nếu không được bổ sung vitamin K. Vì thế, nên tiêm vitamin K cho tất cả trẻ sơ sinh, chứ không chỉ ở những trẻ có nguy cơ xuất huyết.

Tuy nhiên, nếu bạn thực sự không muốn bổ sung vitamin K cho trẻ. Hãy trao đổi thêm với bác sĩ hoặc hộ sinh. Hỏi ý kiến và đọc kĩ các tờ thông tin mà họ cung cấp cho bạn.

Cho dù bạn có quyết định bổ sung vitamin K cho trẻ hay không, thì cần đảm bảo rằng nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu chảy máu không rõ nguyên nhân nào, hãy báo cho các bác sĩ hoặc hộ sinh ngay lập tức.